Mesut Bilal Buğday

Mesut Bilal Buğday

Eski Maraş’ta Kız İsteme Öncesi İnceleme

GELİN ADAYININ SELAM ALIŞINDAN KELAMI ANLAŞILIR:

İlk tanıştığınız kişi, tanışma anında selam vermesinde ve almasında çeşitli ipuçları verir. Dil ucu ile alınan selam, zoraki ve hoşlanılmayan bir durum olduğuna işaret eder. Tabi genç kız heyecan yapmamış ise...

Kişinin memnuniyetsizliği selamına ve kelamına yansır. Bugünün tabiri ile gelinlik kızdan elektrik alıp alamama, bazen ilk karşılaşmada anlaşılabilir.

Gelin adayında selamla beraber tebessüm aranır. Tabi tebessümden kastımız cıvıklık değil, memnuniyet belirten bir çehredir.

 

GELİN ADAYININ GİYİMİ VE MAKYAJI:

Eski Maraş hanımları her ne kadar görünüşe endama önem verseler de, aşırı makyajlı ve süslü kişileri gelin olarak almak istemezler. Çünkü bu tiplerin aşırı müsrif ve tembel olduğunu düşünürler.

Peki, neden tembel olacağını düşünürler?

Çünkü aşırı makyaj ve süse düşkün olanların uzun süre süse zaman harcadığı ve vakitlerinin büyük çoğunluğunu; düğün, eğlence yerlerini gezerek harcadığına hükmedilir.

 

KISIK SESLE KONUŞUP KULAĞININ DUYUP DUYMADIĞI ARAŞTIRILIR:

Kızı süzüm süzüm süzen kişiler, duyma kusuru var mı bunu kontrol ederler.

Biraz alçak sesle konuşarak, kızın duyup duymadığını kontrol ederken, aynı zamanda çevresindeki insanlara karşı ne kadar dikkatli bunu ölçerler.

 

AĞZIN KOKUP KOKMADIĞI AĞZININ YANINDAN ÖPEREK ANLAŞILIR:

İnsanların en fazla dertlendiği şeylerden biride ağız kokusudur. Ağız kokusu eşler arası muhabbeti ve yakın teması önler. İnsan ne kadar güzel olursa olsun, eğer ağzı kötü kokuyorsa ondan uzak durur. Çünkü güzellik gül gibidir. Sadece endam yetmez. Aynı zamanda güzel kokmalıdır.

 

BAKIŞLARINDAKİ İFADELERE DİKKAT EDİLİR:

Psikolojik sorun yaşayan kişiler donuk ve mat gözlerle bakarlar. Bakışlarında bazen hüzün, bazen kin vardır.

Eski Maraş kadınları, kişilerin bakışlarından çok kolay anlam çıkarırlar. Ve kişinin karakteri üzerinde yorum yaparlar. Gözün renginden ziyade, gözün ne anlam ve mana ifade ettiğine bakarlar.

 

ODANIN İÇERİSİNDEKİ EŞYALARIN SİMETRİSİNİ BOZMAK:

Özellikle kız bakmaya gidenlerin dikkat ettiği hususlardan biride, ortamda bulunan eşyaların simetsirini bozmaktır. Tabi buradaki temel düşünce şudur: Bakalım gelin adayı evdeki eşyalara ne kadar hâkim, ev işlerinde ne kadar hamarat, ev içerisinde eşyaların yeri değişince, tekrar eşyaların yerini bulabiliyor mu?

Tabi gelin adayının her odadan çıkışında kızı incelemeye gelenler, eşyalarla hafif hafif oynayarak yer değiştirirler.

 

ÇAY TABAĞI TUTUŞU VE SOFRAYI KURUŞ ŞEKLİ:

İnsanların zarafeti eşyalarla ilişkilerinde de kendini belli eder. Gelin adayının, eline aldığı çay ve kahve tabağını narin bir şekilde tutması ve çay- kahve içerken, çayını ve kahvesini ufak yudumlarla bitirmesi ve çay tabağını avucu ile değil, parmak uçları ile narin bir şekilde tutması beklenir.

Aksi halde eşyaya işkence edercesine sert tutup, höpürdeterek ve gümbürterek çay içen kızlar gelin adaylığından çıkarılır.

 

YEMEK YEME, ÇAY İÇME, MEYVE VE SEBZE SOYMA ŞEKLİ:

Gelin adaylarının en büyük sınavlarından biride yemek ve meyve tabağı hazırlarken kendini belli eder. Yemek öncesinde sebzelerin soyumu sırasında, gelin adayının mutfak işlerine meyilli olup olmadığı anlaşılır. Eğer sebzeleri biçimsiz ve kabuklarını kalın soyuyorsa, bu adayın beceriksiz ve müsrif olduğuna kanaat getirilir. Tabi meyveleri ikram ederken yanında peçetenin gelip gelmediği, ikramlar yapılırken, ortam düzenlemesinde sırası ile mi yoksa gelişigüzel mi yapılıyor ona dikkat edilir. Örneğin gelinlik kız sehpayı getirmeden önce meyve tabağı getiriyorsa usul hatası yapıyor demektir.

Tabi eski Maraş’ta sehpa yoktu. O zaman yer masası ve işlemeli el bezler vardı. Bunlara dikkat edilirdi.

 

KAHVE VE ÇAY YAPIŞ ŞEKLİ:

Misafir gelinen evde, ikramlarda en dikkat çeken şey; çay ve kahve yapış şeklidir. Kahveyi ve çayı iyi yapan kadınlardan övgü ile bahsedilir. Özellikle kahve yaparken telvesine, köpüğüne ve yanındaki suyuna dikkat edilir.

Çay ise Türk kültüründe önemli bir yere sahiptir. Kadının asıl mahareti çay demleme de belli olmaktadır. Çünkü çay çeşitli aşamalardan geçerek güzelleşir. Aşamalara dikkat edilmezse tat bozuk olacak ve kişi yaptığı çay üzerinden değerlendirmeye tabi tutulacaktır.

Özellikle sohbetin keyifli olabilmesi için, hazırlanan çayın demi, kıvamı güzel olmalıdır.

 

KONUŞTURULUP DEDİKODU EDİP ETMEDİĞİ ARAŞTIRILIR:

Kız isterken dikkat edilen en önemli özelliklerden biride gelin adayını konuşturmaktır. Bu sayede dedikodu edip etmediği kısmen anlaşılacaktır. Gelin adayına yakın akrabaları hakkında soru sorulup, ağzından laf alınır. Dedikodu edip etmediği meydana çıkarılır. Çünkü birçok hatanın telafisi var ama dedikodunun telafisi yoktur. Özellikle birçok yuvayı dinamitleyen ve huzuru bozanın dedikodu olduğu herkes tarafından bilinir. Hatta gelin ve kayınvalide savaşlarının temel sebepleridir. Bu yüzden kayınvalideler, çok konuşanı değilde yerine göre konuşanı kendine gelin olarak almak ister.

 

GÜLMESİNİN KONTROL EDİLMESİ:

Bazı insanlarda, toplum içerisinde bile yersiz hareketler görülür. Bu insanlar yersiz konuşurlar ve yersiz gülerler. Hatta bazen üs perdeden kahkaha ile gülenler bile vardır. Bu türler kontrolsüz güç oldukları için, kayınvalideler tarafından pek beğenilmez. Çünkü bu kişilerin usul ve erkân bilmedikleri için, aileyi rezil edeceği düşünülür.

 

EL VE AYAK PARMAKLARINI KONTROL:

Kişilerin el ve ayak parmakları, kişinin hem yapısal özelliğini, hem de karakter yapısını anlama noktasında belirleyici unsurlardır. El ve ayak parmaklarının bakımına dikkat eden kişinin narin ve temiz olduğu düşünülür. Tırnak kesimi önemlidir. Gelin adayının naif, ince ve becerikliliği tırnak kesiminden anlaşılır.

Önceki ve Sonraki Yazılar