Türkiye’nin Rusya’dan S-400 alınması gerekçe gösterilerek F-35projesinden dışlanması gündemdeki yerini koruyor. Türkiye’nin 2000’li yılların başında 8 ülke ile birlikte proje ortağı olarak katıldığı F-35 programında bugüne kadar 10 Türk savunma şirketi uçakların üretiminde aktif rol oynadı. Proje parçalarının yüzde 10’unu karşılayan Türkiye, program kapsamında görev ve sorumluluklarını eksiksiz yerine getirdi. Ancak önce ‘teknik sebepler’ ardından ise Rusya’dan S-400 hava savunma sisteminin alınması bahane gösterilerek Türkiye’nin söz konusu projedeki üretim ortaklığı askıya alındı. Bazı proje ortağı ve projeye sonradan dâhil olan İsrailgibi ülkeler hâlihazırda sipariş ettikleri F-35 uçaklarını filolarına eklerken, Türkiye ise toplam 116 adet F-35 sipariş etti, 4 uçak teslim edildi ama Türkiye’ye gönderilmedi.

DOKUZ ORTAK FİNANSE EDİYOR

F-35 savaş uçağı 1993’te kurulan Müşterek Taarruz Uçağı programı kapsamında üretiliyor. Programı ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya, İtalya, Hollanda, Norveç, Danimarka ve Türkiye ortak şekilde finanse ediyor.  Programın 9 ortak ülkesi dışında İsrail, Japonya, Güney Kore ve Belçika da sonradan dâhil oldu. ABD programın birincil müşterisi ve destekçisi durumunda. Türkiye, İtalya, Hollanda, Kanada, Norveç, Danimarka, Avustralya ve İngiltere programa toplam 4 bin 375 milyar doları katkıda bulundu. Programın toplam maliyeti ise yaklaşık olarak 40 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.

İSRAİL’E AYRICALIK RAHATSIZ ETTİ

F-35 proje ortaklarından ABD, İtalya, İngiltere, Hollanda, Norveç ve Avustralya F-35’leri teslim alarak kullanmaya başladı. İsrail ise ABD’den sonra F-35 siparişleri karşılanan ilk ülke oldu. Sipariş ettiği 50 uçaktan ilk 2’sini 2016’da teslim alan İsrail’e bugüne dek 16 adet F-35 teslim edildi.  Bu uçaklara üretici ülkelerden bile önce sahip olan İsrail’in bu imtiyazı ise proje ortaklarını rahatsız ettiği belirtiliyor. Bugüne kadar ABD 269, İngiltere 15, Norveç 8, İtalya 7, Avustralya 6, Hollanda 5, Japonya 5, Güney Kore ise 2 adet F-35 uçağını teslim alarak hava kuvvetleri filosuna ekledi.

20 YIL EMEK VERİLDİ

Dünyanın önde gelen silah üreticisi Lockheed Martin tarafından geliştirilen F-35 Lightning- II Savaş Uçağı Projesinde 20 yıldan fazladır katkı sağlayan Türkiye’nin projeden çıkartılacağı öne sürülüyor. Bugüne 1,4 milyar dolar harcanan F-35 projesine 10 Türk savunma şirketi 937 parça üreterek katkı sunuyordu. Projede, Türkiye’den ana ve alt yükleniciler yer alıyordu. Orta gövde ile kanat üretimi, elektro optik hedef sistemi, iniş takımları, kokpit, ekranı teçhizat gibi sistemler Türkiye’deki şirketlerce üretiliyordu. Projeye, ASELSAN, TUSAŞ, Alp Havacılık, Kale Havacılık, AYESAŞ, FOKKER ELMO, HAVELSAN, ROKETSAN-TÜBİTAK SAGE, MİKES AŞ parça üreten firmaların başında geliyor. 

KAYNAK: TÜRKİYE GAZETESİ