Yılbaşı KutlamaPespâyeliğini M. Kemal Resmîleştirdi
YılbaşıKutlamaları, Roma-pagan kültüründen Hıristiyanlığa geçen bir kutlamadır. Osmanlı döneminde yılbaşı kutlamaları gayr-ımüslimlerce yapılırdı. 1829’da İngiliz elçisinin Haliç’te verdiği balodakutlanan yılbaşına Mustafa Reşit Paşa gibi Avrupa yanlısı Osmanlı devletadamları da katılır.
Batı karşısında “Mağlubiyetpsikolojisinin” başladığı yıllar olan 1856’da Sultan Abdülmecid’in, Fransızelçisinin düzenlediği baloya Islahat Fermanları’nın oluşturduğu diplomatikmülahaza ile gitmesi, azınlıklar eliyle yılbaşı kutlamalarının yayılacağınınayak sesleriydi.
“YAHUDİHÂNELER” DE YILBAŞI KUTLAMALARI
“Tanzimat’tanCumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi” nde anlatılan azınlıkların yılbaşıkutlamaları, Batılılaşma yanlısı olanların yılbaşına nasıl meylettiğine dairipuçları veriyor:
“19. asırda oda oda kirayaverilme saikiyle en fazla da Musevî azınlık tarafından yaptırılan ve buözelliğinden dolayı da Müslüman Türklerce ‘Yahudihâne’ olarak adlandırılanapartmanlar Noel kutlamalarının yapıldığı mekânlardı. Buralardaki kiracıHıristiyan ekalliyet, Noel'e karşı olan Yahudi ev sahiplerinin evinde Noelkutlarlar, İstiklal Caddesi'nde ‘Noel alayları’ düzenlerlerdi. Bunlardanbazılarının fazlaca çan çalmaları ve sair taşkınlık yapmaları nedeniyle zamanzaman Müslüman halk ya da kamu otoritesinin müdahalesiyle karşılaştıkları daolurdu.”
Cumhuriyet Türkiye’sinde asrî eğlence adıyla teşvik edilen kadınlıerkekli baloya ve içkili yerlere gitmek gibi pespâyelikler yılbaşıkutlamalarının resmîleştirilmesiyle yaygınlaşmıştır. Kemalist Cumhuriyet’inilân ettirilişinden sonra 1 Ocak 1926 gününün ilk kez yılbaşı olarak kabuledildiğini zoraki ders “Atatürk ve İnkılâp Tarihi” kitaplarından herkes okumuştur.
İKİYÜZLÜ KEMALİZM: ÖNCE KUR’AN, SONRA İÇKİLİ YILBAŞIKUTLAMASI
Dinü millete hasım olan Atatürkçü Cumhuriyet’in ilk yılbaşı kutlaması 31 Aralık1925’tir. Bu kutlamada Batılılaşan inkılâpçı Cumhuriyetin ilk yılbaşı şerefineİstanbul Elektrik İdaresi’nce saat 00.00’da şehrin bütün ışıkları bir dakikasöndürülür. Tahrif edilmiş Hıristiyanlıkla paganizmin modern kapitalizmlesentezinden doğan bir eğlence ürünüydü ışıkları bir dakika söndürmek.
Kur’an okunarak açılan ilk Meclis ve Hükümetin Başkanı olarak içkiyasağının kararlaştırıldığı bir dönemin ardından 1922’de M. Kemal, Rusya gibibazı devletlerin en üst temsilcileriyle birlikte Ankara’nın Keçiören semtindeiçkili ve eğlenceli yılbaşı kutlaması düzenlediği malûm.
1929’da Ankara HariciyeKöşkü’nde dekolte giyinmiş kadınlarla papyonlu erkeklerin şampanya içip dans ettiğive devlet erkânı ile askerî bürokrasinin katıldığı yılbaşı balosu tertipettirmesi, bütün Valilik ve Kaymakamlıkların yanında Cumhuriyet sistemininmuhtevasını oluşturan CHP teşkilatları ve bu çizgideki Şehir Kulüpleri’yle HalkEvleri’nde de yılbaşının kutlanacağının habercisiydi.
KEMALİZM’İN ANKARA’SINDA YILBAŞI İÇKİLERİ GIRLAGİDİYOR
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun“Ankara” romanında anlatılan yılbaşı manzaralarından, Kemalist Cumhuriyetidarecileri ve aydınlarının yılbaşı kutlamalarını Avrupa’ya benzemenin bir yoluolarak resmileştirdikleri görülüyor: “Bu kış (1929) Noel ve yılbaşı balolarınaAnkara'da her seneden daha zevkli bir hazırlanış vardı. Çünkü bu eğlenceler,henüz açılmış olan Ankara Palas'ın, büyük hall (hol) ve salonlarındayapılacaktı. Buranın bin kişiden fazla davetli alabileceği söyleniyordu. Onuniçin birçok ailelerin daha iki ay evvelinden İstanbul terzilerine taşındığıgörülmeye başladı.”
1927’nin1 Ocak günü hafta sonuna denk gelince yılbaşı eğlenceleri Kemalist Cumhuriyetyandaşlarınca büyük rağbet görür ve yılbaşı kutlamaları resmî gelenek hâlinegetirilir. İnkılapçı Cumhuriyet seçkinlerine hizmet eden Türk Tayyare Cemiyeti1931 de ilk defa yılbaşı piyangosu düzenler. “Tayyare piyangosu” çekilişiyılbaşı kutlamalarıyla aynileşir.
YILBAŞI KUTLAMALARIYLA KUMAR VE PİYANGO HIZLAYAYILIYOR
Ertesiyıl İstanbul’un yılbaşı kutlamalarında piyango çekilişine katılanlar sayısıartmış, eğlence yerleri dolup taşmıştı. Yıldız Sarayı da âdeta kumarhaneyedönmüş, Kemalist devletin müsaadesiyle ecnebi işletmeci Senyör Maryosera ruletmasaları kurmuştu. Kaynaklar, İstanbul’daki bu yılbaşı gecesinde hiçbir kanunîkısıtlama olmadan bu kadar kumar oynanmadığını belirtiyor.
YILBAŞI KUTLAMALARI TAMİMLERLE TEŞVİK EDİLDİ
Azınlıkların oturduğuBeyoğlu, Cumhuriyet’in sağladığı din ü millet kimliğinden kopuşun imkânlarıyla(!) Batılılaşmaya meyilli yerli insanların da yılbaşı eğlencelerine katıldığıyerdir. Kemalist devlet katında kutlamalar başladığında, Beyoğlu’ndaki yılbaşıkutlamaları daha da artar ve Atatürkçü Cumhuriyet’in desteğiyle Türkiye’yeyayılır. Dergiler yılbaşı sayıları çıkarmaya, gazinolar balolar düzenlemeye,Tayyare Piyangosu İdaresi çekilişlere katılma sayısını artırmaya çalışır.
M. Kemal ve İnönü imzasıyla1 Ocak 1936 tarihinin resmî tatil ilân edilmesiyle yılbaşı kutlamaları telkinve propagandalarla tamamen yaygınlaşır. İlk yılbaşı tatilinin ertesinde devringazetelerinde övücü yazılar çıkar:
“Bu yıl yılbaşı gecesi gayet neşeli geçti. Beyoğlu gazinoları birgecede, bir sene içinde görmedikleri kadar bol müşteri buldu ve yılın ziyanınıörtecek kadar satış yaptı. Dün sabah 10’dan akşama kadar, sokaklarda sayımgününü hatırlatan tenhalık seziliyordu. Tatili fırsat sayarak sabaha kadariçenler, ayılıp da sokağa çıkamamıştı.”
1938 yılbaşında M. Kemal yeni yıl tebriklerine cevap yayınlamayabaşlar. Yılbaşına yakın günlerdeKemalist rejim yanlısı gazetelerde bol bol “Nimet Abla’nın Nimet Gişesi”reklâmı yapılır: “Şimdiye kadar binlerce kişiyi zengin etmiş vemüşterilerimizin birçokları nimet sahibi olmuşlardır…”
“HER SOKAKTA KUMAR, ÇALGI, ÇENGİ, KÖÇEK…”
Atatürkçü rejimindayatmasıyla seksen yıldır lümpen ve maneviyatsız kitle yılbaşı kutlamalarınınbağımlısı olmaya devam ediyor. Balolar, partiler, programlar, gezileryılbaşıyla daha özel hâle getirilmeye çalışılıyor. Batılılaşmayı resmîleştiren, milletin din vegeleneklerinde düşmanca reformlar yapan Atatürkçü Cumhuriyet’in sunduğu biryılbaşı manzarası görmek istiyorsanız devrin yazarlarından Ahmet Rasim’in şusatırlarını lâhavle çekerek okuyunuz:
“Evvelleribiz Türkler, yılbaşı günlerinde başımızı sokmadığımız yer kalmazdı.Galata, Beyoğlu, kısacası Ortodoks takvimini tutan milletlerin cümlesinekendimizi davet eder, sabahlara kadar eğlenirdik. O ne sefahat gecesiidi!.. Aşağıda, yukarıda ne kadar her gazino, her kahve, her koltuk (Küçükmeyhane), bir kumarhane. Her sokakta çalgı, saz eğlentisi, çengi, köçek…Her evin odasında bir ziyafet sofrası. Üstünde hindiler, yemişler,rakılar, biralar, etrafında türlü, türlü erkekler… Eğlence evlerininbirinden çık ötekine gir… Kumarhanenin birinde yutul,ötekinde kazan!.. Sarhoşluğa ait hangi ve kaç türlü vasıta varsahepsi ayakta; bildiğimiz karnavallar, yahut eski Roma’nın satürnalleri(Saturnus şenlikleri) buralarda akşamleyin dirilir sabahleyincan çekişirdi. (…) Kâh kapılardan coşan karı kümeleri yol keserler,tepsiler içinde susuz, mezesiz rakılar dağıtırlar…”
M. KEMAL’İN DESTEĞİYLE BEYAZ RUSLAR YILBAŞINI CÂZİPHÂLE GETİRİYORLAR
Batılılaşmaya meyilliyerlilerin yılbaşı kutlamalarına ilgisi işgal günlerinde İstanbul’daki BeyazRuslarla başlar. Cumhuriyet döneminde M. Kemal’in de ilgi duyduğu ve arkaçıktığı Bolşevik devriminden kaçan Beyaz Ruslar içkili eğlence yerleriişletiyorlar, dolayısıyla yılbaşı kutlamalarını “daha cazip” hâlegetiriyorlardı. Refik Halit Karay’ı dinleyelim:
“Mütareke yılbaşılarına kadar bizler, saat 12’yi çalarken ışıklarınsöndürülmesi düzenbazlığını bilmezdik; limandaki vapurların da bu merasimedüdük çalarak katılmalarını işgal senelerinde öğrenmiştik. Esasını ararsanız,müslüman halkı Beyoğlu tarafına alıştıran da haraşolar (Beyaz Ruslar) oldu.Arkasından gelen Garblılaşma hareketi, kaç-göçün kalkması, balolara rağbet,bize yılbaşı geceleri sabahlama âdetini de kabul ettirdi. Ama dikkat ediniz: Buâdetin sadece eğlence tarafını almışızdır. Zira bizdekinin hıristiyanlardakigibi dinle alakası yoktur, hayır ve hasenat işlemekle de, hele bir hafta evvelgelen Noelle de! Tuhafı şudur ki, tek geleneğimize dayanmayan bu yeni âdete,yani yılbaşı sabahlamasına, bütün âdet ve bayramlarımızdan fazla gayretle, dörtelle sarılmış haldeyiz! (…) Bakalım şehirden köye de gidecek mi?”
Dünyagörüşünü ve Atatürk İnkılâpları Tarihine bakışını paylaşmadığım tarihçi İlberOrtaylı da gayr-ı ahlâkî Batılı eğlencenin yılbaşı kutlamalarıyla hızkazandığını söylüyor: “Türk hayatında balo, kadınlı erkekli yemek, danslımüzikli yerlere gitmek gibi bir yenilik, yılbaşı geceleri sayesindehızlandı.”
29 Ekim Cumhuriyet balolarının aynısı yılbaşı kutlamalarında dayapılmaya başlandı. Kemalist zümrelerin 1935’ten başlayıp 1960’a kadar süren“Park Otel Günleri” nde içkili danslı yılbaşı gecelerini onlardan zulüm görenmilletimiz unutmamıştır.
YILBAŞI KUTLAMALARINI TELKİN EDEN ATATÜRKÇÜİLAHİYATÇILAR VE MEDYA
Günümüzde yılbaşı kutlamalarını en çok telkin ve propaganda eden yineAtatürkçü zihniyete sahip gazete ve televizyonlardır. Sadece Hürriyet’in“Yılbaşı” ekindeki aklâksızca yapılan reklâmlar bile yılbaşı kutlamalarınıncemiyeti çürüten bir facia olduğunu gösteriyor. Gazete Eki’nin manşeti şöyle:“Aşk melekleri sizi yeni yıl alışverişine çağırıyor!” Sayfalar dolusu yılbaşıyazılarından şu birkaç başlık facianın büyüklüğünü göstermeye yetiyor:
“Herkesi çatlatacak partiler yapın”, “Evden çıkmak için 12 sebep!”, “TekVarilden Şişeli!”, “Kokteyl Tarifleri Hediyeli!”, “Buzun Estetik Hali!Şampanyanın Simgesi!”, “Bu İçkiler Reçeteli!”, “İçinizi Isıtan Klasik OrtaKalite Şarap Yeterli!”, “Sıcak Şarap Sadece Kırmızıdan mı Olur?”, “İçkiniz KaçKalori?”, “Yeni Yılı İtalyan Güzellerle Karşılayın!”, “Avm’lerde Kırmızı-BeyazGünler! Noel Anne İle Noel Baba Burada!”, “Çocuklara Özel Yılbaşı Partisi!”
Atatürkçü veChp’li ilahiyatçılar “Yılbaşı kutlanır…” diyerek yozlaşmaya “fetva” vermeyedevam ettiğine göre âdi yılbaşı manzaraları elbette devam edecektir.