Günümüz insanlarının araç kullanma psikolojisini değerlendiren genç psikologlar vatandaşları teste davet etti.
Sağlık Bakanlığının denetiminde onaylı kurumlarca kişinin bedensel ve psikolojik durumunun sürücülük yapmaya elverişli olup olmadığını tespit etmek amacıyla başlatılan psikoteknik analiz testi artık Kahramanmaraş’ta. Psikolog ve simülatör eşliğinde 1 saat süren test hakkında sorularımızı yanıtlayan genç psikologlar psikotekniğin tarihini ve tekniğini şu sözlerle anlattılar:
“Psikotekniğin geçmişi 100 yıla yakındır. O dönem Avrupa Birliği tren makinistlerinin bu teste tabi tutulmasını zorunlu kılmıştır. 1950 yılında İstanbul’a geliyor. İETT şoförleri için zorunlu bir test halini alıyor. Bu test zamanla İstanbul da kimin işe alınıp alınmayacağına karar verilmesinde önemli bir rol oynamaya başlayınca itirazlar artıyor ve nitekim uygulama rafa kaldırılıyor. Yaklaşık 40 yıl sonra sene 90’larda uygulama tekrardan zorunlu hale geliyor.
Araç sürücülerinin güvenli bir şekilde araç kullanmalarını sağlayan kişinin zihinsel fonksiyonlarının(algı, dikkat, hafıza, muhakeme ) psikomotor yetenek ve becerilerinin(tepki hızı,göz,el,ayak koordinasyon) tutum-davranış, alışkanlık ve kişilik özelliklerinin(risk alma, saldırganlık,sorumluluk,öz kontrol) ölçülmesi ve sürücülük açısından uygunluğu, yeterliliği hakkında bir sonuca varılmasıdır.
Bu becerilere sahip olmanın, kurallara uygun olarak karar vererek ve doğru motor hareketleri yaparak kazalardan ve diğer oluşabilecek hatalardan kaçınabilme ve araç kullanabilmenin ilk ve en önemli basamaklarında biri olduğu söylenebilir.
Mal ve yük taşımacılığı yapan herkese kanunen zorunludur. AB ülkelerinde tüm ehliyet sahiplerine zorunlu ancak bizde öyle bir zorunluluk yok.
Öncelikle belirtmek gerekir ki bu testi her 5 yılda bir kez yaptırmak gerekiyor. Bu süre çok uzun. Hayat çok hızlı değişiyor ve zaman hızlı akıyor. İnsanın psikolojik durumu günlük olarak bile değişkenlik gösterirken kontrolü 5 yılda bir yapmak kesinlikle yeterli değil.”
Psikoteknik testine tabi tutulması zorunlu kişileri de açıklayan genç psikologlar şu bilgileri verdiler:
TİCARİ ARAÇ SÜRÜCÜLERİ
Sürücülerin yük, eşya, kargo ve yolcu taşımacılığına(ticari amaçla taşıt kullanan herkes bu gruba dahildir.Bu grubun içerisinde kepçe oparötürleri, vinç operatörleri, harfiyat kamyonları vb. Gibi ağır iş araçlarıda dahildir.) ait taşıtlarda çalışabilmesi için, bedeni ve aynı zamanda psiko-teknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu yetkili psikoteknik kurumlarından psikolog,psikiyatris gözetiminde ve onayından sonra her beş(5) yılda bir almaları gerekir.
ALKOL
Yönetmelikte ile belirtilen miktarların üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen araç sürücülerinin, suçun kaydedildiği tarihten itibaren geriye doğru beş(5) yıl içerisinde;üç(3) veya üçden (3’ten) fazla olması durumunda, psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesine tabii tutulur. Bu değerlendirme ve muayene sonrasında uygun görülenlere, sürücü belgesi iade edilir.
HIZ SINIRI AŞIMI:
Hız sınırlarını %30’dan fazla aşmak suretiyle ihlal suçunun işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir (1) yıl içerisinde aynı kuralı tekrardan beş(5) defa ihlal ettiği tespit edilenlerin sürücü belgeleri bir(1) yıl süreyle geri alınır. Bu belirtilen süre sonunda sürücü psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek uygun görülüğü takdirde ve mani bir hal oluşturmamak kaydıyla belgeleri iade edilir.
CEZA PUANI AŞIMI
Aynı yıl içerisinde ikinci defa (100) puanı dolduran sürücülerin sürücü belgeleri dört (4) ay süre ile geri alınılarak psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanının muayenesine geri alınmak suretiyle muayene sonucunda sürücülük yapmasına mani bir hal tespit edilmeyen sürücülerin , sürücü belgeleri iade edilebilinilir.
STAJYER SÜRÜCÜLER
2 sene boyunca 75 ceza puanına ulaşan stajyer sürücülerin ehliyetine el konulacak ve psikolojik durumunun tespiti için psikoteknik testine girmesi ve psikoteknik belgesi alması gerekecek. Bu belge Sağlık Bakanlığı tarafından onay verilmiş psikoteknik merkezlerinden verilmektedir. Psikoteknik belgesi aldıktan sonra sürücü kursuna başvurarak tekrar ehliyet alması gerekecek.”