Bastık, Kahramanmaraş'ta üzüm tepilirken elde edilen ilk üründür ve burun suyu olarak adlandırılan şerbetin nişasta ile pişirilmesiyle meydana gelir. Bu işlem genellikle büyük mahsere kazanlarında gerçekleştirilir. Kazanın dışı, kararmasını önlemek için küllenir ve mahsere ocağına yerleştirilir. Serbetin eklenmesinin ardından alt ateşe verilir. Geleneksel olarak sıra yapımında bağ çubukları kullanılır. Bu yöntem hem yakıt olarak değerlendirilir hem de yangın riskini azaltır.
Aynı zamanda, büyük bir test denilen legenin altına, bağ çubuklarından yapılmış bir halka veya otomobil lastiklerinden çıkarılan halkalardan biri konur. Teste birkaç kulplu tas ile şerbet alınır ve yavaşça nişasta eklenir. Topaksız bir karışım elde etmek için iyice ezilir ve ardından un eleğinden geçirilir.
Bu sırada mahsere kazanındaki şerbet kaynamaya başlamıştır. Soğuk nişasta çözeltisi, sıcak şerbete yavaşça eklenir; bu şekilde anında katılaşma sağlanır. Hapsa küreği adı verilen özel bir aletle sürekli karıştırılmalıdır, aksi takdirde hapsa dibine tutunabilir ve yanıklar oluşabilir.
Hapsa küreği genellikle gürgen ağacından yapılır ve kayık küreğine benzer. Nişasta çözeltisi tamamen kazana aktarıldıktan sonra, haspa kıvamının nasıl olacağına dair bir deneme yapılır. Bu deneme için küçük bir tavada birkaç kaşık hapsa alınır ve hızlı bir şekilde pişirilerek kıvama bakılır. Kıvam uygunsa pişirme devam eder. Aşırı kıvamlı ise seyreltmek için şerbet eklenir, az kıvamlı ise nişasta eklenerek kıvamı artırılır.
Hapsa kaynamaya başladığında pişme tamamlanmış demektir. Bazı ustalar, pismenin tamamlanıp tamamlanmadığını anlamak için yanmakta olan bir bağ çubuğunu hapsaya batırıp çıkarırlar. Çubuk sönmüşse pişme yeterli değildir; sönmemişse pişme tamamlanmış demektir.
Pişirilen hapsa ateşten çekilir ve sıcakken bastık bezlerine serilir. Bezlerin üzerine serilen bastıkların kuruması için düz bir zemin gereklidir. Bastıklar serildikten sonra bir süre dinlendirilir ve daha sonra düzensiz yerlere alınarak kurutulur.
Bastık serme işlemi şu şekildedir: Orta büyüklükte bir satıra alınan hapsa, kuru bir bez yardımıyla bastık bezinin üzerine dikkatlice aktarılır. İki kişi tarafından gergin tutulan bastık bezine dökülen hapsa, tek düze bir şekilde akması sağlanarak serilir. Daha sonra kalın hapsa, bezin köşelerine dağıtılır.
Serme işlemi uzadıkça, soğuyan hapsanın ısınması için kazanın altına bağ çalıları atılır ve karıştırmaya devam edilir. Bastık hapsasının bir kısmı çeşitli kaplara alınır ve üzerlerine ceviz eklenerek, bağları olmayan komşulara gönderilir.
Kahramanmaraş'ta, bağları olmayan komşulara ve tanıdıklara üzüm, incir gibi meyvelerle birlikte hapsa gibi sıralar ikram edilir.
Bastık bezlerine serilen bastık ince olmalıdır, aksi takdirde çatlayabilir. Serilen bastıkların ilk gün bekletilmesinin ardından, ikinci gün (veya üçüncü gün, havanın durumuna bağlı olarak) bastık bezlerinin altına alınarak kurumaları sağlanır. Bu kuruyan bastıklar birkaç gün sonra, hatta bir ay sonra bile soyulabilir. Bastık soyma işlemi şu şekildedir:
Bastık bezinin arka tarafı ıslatılır, böylece soyulma işlemi kolaylaştırılır. Islanan bastık bezinin ön yüzü, üstten tırnaklama yöntemiyle soyulmaya başlanır. Soyulduktan sonra iki kişi tarafından gergin tutularak, üçüncü kişi bastığın kenarından tutarak dikkatlice soyar. İşin uzmanları bunu kolayca yapabilir, ancak kenarlarda biraz kalabilir, bu kısımlar bıçakla kazınarak alınır. Soyulan bastıklar bir bidona konur ve üzerine su ve tuz eklenerek sirke yapılır. Bu şekilde yapılan sirkenin eşi yoktur.
Soyulan bastıkların arka yüzeyleri nisastalanır, böylece tamamen kuruyup birbirine yapışmamaları sağlanır. Nisastalanan bastıklar katlanarak, nem almaması için saklanır. Yarım yüzyıl önce, Maraş'ta sıra saklamak için ahşaptan yapılmış sandıklar bulunurdu.
Bastık, öncelikle "samsa" yapımında kullanılır. Ayrıca arasına ceviz konularak "dürüm" şeklinde yenir. Bastık küçük parçalar halinde koparılarak içine yoğurt eklenerek de tüketilebilir. Baharda, koyunların kuzulama zamanında, sağılan hayvandan elde edilen ilk süt pisirilir ve yogurt yerine bastıkla yenir.
Bastık, "çullama" yapılarak da tüketilir. Zeytinyağında kavrulan bastık kırıntılarına ceviz eklenerek de lezzetli bir alternatif oluşturur.