Milyonlarca kişi emekli aylığı bağlattıktan sonra, aynı veya başka bir iş yerinde ikinci bir işte çalışmaya devam ediyor. Emeklileri çalıştıran işverenler, “Nasıl olsa emekli olduğun için sağlık hizmeti alabiliyorsun, iş sözleşmesi yerine hizmet alım sözleşmesi yapalım” diyebiliyor. İş sözleşmesi imzalandığında brüt ücretin yüzde 32’si oranında sosyal güvenlik destek primi (SGDP) ödemek zorunda olan işveren, hizmet sözleşmesi yaptığında SGDP ödemiyor. Brüt ücreti 3 bin lira olan bir işveren bu sayede ayda 832 lira prim ödemekten kurtuluyor. İşçisine sadece net ücret üzerinden ödeme yapıyor.
İşten ayrılma günü geldiğinde işveren ihbar ve kıdem tazminatı ödemekten kaçınabiliyor. İş sözleşmesi değil, hizmet sözleşmesi imzaladığını savunan işveren, ihbar ve kıdem tazminatı ödemiyor.
DAVA AÇAN KAZANIR
Böyle bir durumla karşılaşan çalışanların dava açması gerekir. Her ne kadar davalar uzun sürse de yargılama genellikle işçilerin lehine sonuçlanıyor. Yargıtay’ın muhtelif kararlarında, iş sözleşmesi yapılmadan ‘danışman’ veya başka bir ad altında çalıştırılan kişilerin sunduğu banka hesabına yatırılan düzenli ödemeler delil olarak kabul ediliyor. Yargıtay, düzenli ödemeler dolayısıyla iş ilişkisi bulunduğuna hükmederek, işe iade ve tazminat ödenmesi yönünde karar veriyor.
İŞVEREN AÇISINDAN RİSKLİ
Emekli kişiyi sigortasız olarak çalıştırmak, işe iade ve kıdem tazminatının yanı sıra işveren açısından başka riskler de taşıyor. İşveren, sigortasız çalıştırılan kişinin şikâyeti veya aleyhine mahkeme kararı çıkması durumunda sosyal güvenlik destek primini ceza ve gecikme faiziyle birlikte ödemek zorunda kalabiliyor.
BELGELERİ SAKLAYIN
Emekli olduktan sonra sigortasız olarak çalıştırılanların, kendilerine yapılan düzenli ödemelere ilişkin belgeleri saklamaları gerekiyor. Dava aşamasında bu belgeler mahkemeye delil olarak sunulduğunda sonuç almak kolaylaşıyor.
EMEKLİ ÇALIŞANIN KIDEM TAZMİNATI HAKKI
Emekli olduktan sonra 4/a (işçi) statüsünde çalışmaya devam edenler, ihbar ve kıdem tazminatı bakımından diğer çalışanlarla aynı haklara sahip bulunuyor. İşverenin işten atması halinde veya işçinin haklı bir nedenle istifa etmesi durumunda kıdem tazminatı ödeniyor. Kıdem tazminatı ayrıca emeklilik sırasında alınabiliyor. Ancak, kıdem tazminatını alarak emekli aylığı bağlattıktan sonra ikinci bir işte çalışanlar, bu işten ayrılırken emekliliği gerekçe gösterip kıdem tazminatı alamıyor. Bununla birlikte, bir ay emekli aylığını kestirip normal çalışmaya geçen kişiler, bir ay sonra yeniden emeklilik dilekçesi vererek kıdem tazminatı talebinde bulunabilirler.
HABERTÜRK