Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, önceki gün  kıdem tazminatı reformunu gerçekleştireceklerini, bireysel emeklilik sistemi (BES) ile entegre kıdem tazminatı fonu kurulacağını söyledi. 15 milyon çalışanla 2 milyon işvereni ilgilendiren sistemin detayları netleşmeye başladı. En çok merak edilen konu birikmiş kıdem tazminatının fona devredilip edilmeyeceği.

Birikmiş kıdem tazminatlarının fona aktarılması konusunda daha önce öneriler gündeme gelmişti. Fakat, işveren kesimi kıdem tazminatının peşin ödenmesi anlamına gelen bu uygulamaya pek sıcak bakmamıştı. Bir başka deyişle mevcut işçilerin birikmiş kıdem tazminatlarının, mevcut işlerinden ayrılıncaya kadar eski sistemde devam etmesi öngörülüyor. Ancak bu konu henüz net değil.

TAVAN VE TABANA ZAM

Kıdem tazminatının tavan tutarı memur maaş katsayısına, taban tutarı ise asgari ücret artışına endeksli. 1 Ocak itibarıyla taban tutar brüt asgari ücret olan 2558 liraya çıktı. Yani 2018’e göre 525 liralık artış oldu. Tavan tutar ise 5434 liradan 6017 liraya yükselmiş oldu. Brüt maaşınız 7 bin lira, 10 bin lira ya da 20 bin lira olsa dahi kıdem tazminatı hesabında her yıl için en fazla 6017 lira baz alınacak.

ALMA HAKKI 3600 VEYA 4500 GÜN ŞARTIYLA

Tazminat sadece işten çıkarılma durumunda değil istifa hallerinde de alınabiliyor. Örneğin; erkek işçi askerlik, kadın evliliği nedeniyle (1 yıl içinde) işten ayrılırsa kıdemini alabiliyor. Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.

1 AYLIK BRÜT ÜCRET ÖDENİYOR

Mevcut uygulamada kıdem tazminatı, SSK’lı (buna 4A’lı da deniyor) çalışanlara veriliyor. Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor. Kıdem tazminatı fonu kurulduğunda fona işçi ve işveren payı olarak ne kadar kesinti yapılacağı, fonla ilgili merak edilen konuların başında geliyor.

1.5 MAAŞLIK 'İHBAR' GÜVENCESİ

Kanuna göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder.

10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır. İşçi de çıkmadan önce işverene ayrılacağını önceden haber vermek zorunda. Haber vermeden ayrılan, bu sefere işverene tazminat öder. İhbar tazminatının hesabında da brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda tavan sınırı yok. Örneğin; 10 bin lira brüt maaşı ve 5 yıl çalışması olan işçi, net 26 bin 980 lira kıdem, 15 bin 531 lira ihbar tazminatı alır.